Markmið greinarinnar er að kanna umfang og eðli ofmenntunar á íslenskum vinnumarkaði.
Úrtak rannsóknarinnar byggðist á tilviljunarúrtaki úr þjóðská sem Þjóðmálakönnun
Félagsvísindastofnunar Háskóla Íslands framkvæmdi 9. mars til 9. apríl 2016. Könnunin náði til
2.001 einstaklings á aldrinum 18 ára og eldri á landinu öllu og svöruðu 1.210 einstaklingar henni. Í
þessari rannsókn var aðeins litið til þeirra þátttakenda í úrtakinu sem höfðu lokið háskólanámi og
voru í launaðri vinnu á Íslandi. Eftir hreinsun gagna voru þátttakendur 420, þar af voru 192 karlar
og 228 konur. Niðurstöður rannsóknar sýndu að 21% þátttakenda var ofmenntað, en þegar falskir
ofmenntaðir voru dregnir frá voru 7,1% þátttakenda ofmenntuð. Fjölbreytuaðhvarfsgreining sýnir
að marktækur munur er á menntavísindum og félagsvísindum á þann hátt að þeir sem eru með
prófgráðu í menntavísindum eru síður ofmenntaðir en þeir sem lokið hafa háskólanámi á félagsvísindasviði.
Vanmenntaða einstaklinga er helst að finnan innan menntavísinda og meðal þeirra
sem unnið hafa lengi á vinnustað. Niðurstöður sýna einnig að konur eru líklegri en karlar til að
vera ofmenntaðar. Ofmenntaðir virtust almennt vera síður ánægðir í starfi auk þess sem þeir voru
með lægri tekjur en aðrir þátttakendur.
The aim of the article is to examine the scope and nature of over-education on the
Icelandic labour market. The target population of the research was based on a random sample
drawn from the National Population Register by the National Survey of the Social Science
Research Institute of the University of Iceland from 9 March to 9 April 2016. The survey included
2,001 individuals, aged 18 or above, from all over the country. A total of 1,210 persons responded
to the survey. This research only involved those participants in the sample who had completed a
university education and were in salaried employment in Iceland. After data cleansing, 420
participants remained, 192 males and 228 females. The initial results of the research indicated that
21% of participants were over-educated for their jobs; when, however, false over-educated
individuals had been subtracted, 7.1% of participants were identified as having over-education. A
multinomial regression identifies a statistically significant difference between educational and
social sciences; those with a degree in educational science are less likely to be over-educated than
those who have completed degrees in the social sciences. Individuals with under-education are
most likely to be found within the educational sciences and among those who have been in longterm
employment. The results also indicate that females are more likely to be over-educated than
men. Those with an over-education generally appeared to be less satisfied in their work, and also
had lower incomes than other participants.
