Inngangur: Þótt brátt hjartadrep sé fyrst og fremst sjúkdómur eldra fólks
getur það valdið ótímabærum dauða, heilsubresti og skertum lífsgæðum
hjá yngra fólki. Árin 1980-1984 voru nýgengi, áhættuþættir, staðsetning
hjartadreps, ástand kransæða og afdrif eftir hjartadrep meðal fertugra og
yngri könnuð á Íslandi. Í þessari rannsókn voru sambærileg atriði skoðuð
fyrir tímabilið 2005-2009 og borin saman við fyrri rannsóknina.
Efniviður og aðferðir: Kannaðar voru sjúkraskrár fertugra og yngri
sem á árunum 2005-2009 fengu greininguna brátt hjartadrep (I21 samkvæmt
ICD-10) á Landspítalanum. Einnig var farið yfir krufningaskýrslur
þeirra sem dóu skyndidauða og fengu greininguna brátt hjartadrep.
Loks voru niðurstöður blóðrannsókna, hjartarafrita, hjartaómskoðana,
hjartaþræðinga og krufninga metnar með tilliti til greiningarskilmerkja fyrir
hjartadrep. Kí-kvaðrat próf var notað við samanburð hlutfalla en t-prófun
við samanburð meðaltala.
Niðurstöður: Alls uppfylltu 38 einstaklingar 40 ára eða yngri greiningarskilmerki
fyrir brátt hjartadrep, 32 karlar og 6 konur. Nýgengi var
10/100.000/ári (14/100.000/ári 1980-1984) og meðalaldur ± SF var 36,7 ár
± 3,9. Þrír (7,9%) dóu skyndilega og komust aldrei á sjúkrahús. Af 35 innlögðum
sjúklingum árin 2005-2009 dó enginn innan 30 daga frá áfallinu.
Tímabilið 1980-84 létust 9 (23,7%) áður en þeir komust á sjúkrahús en 2 á
sjúkrahúsi. Heildardánartíðni var því 28,9% tímabilið 1980-1984 en 7,9%
tímabilið 2005-2009 (p=0,02). Meðal innlagðra höfðu 77,1% reykingasögu
en 97% á fyrra tímabilinu (p=0,026). Hins vegar var hlutfall háþrýstingssjúklinga
hærra á síðara tímabilinu, 31,4% samanborið við 6,9% (p=0,015)
og einnig líkamsþyngdarstuðull, 28,6 ± 4,8 kg/m2 á seinna tímabili en 26,1
± 3,6 kg/m2
á því fyrra (meðaltal ± SF; p<0,05). Meðalgildi S-kólesteróls í
karlmönnum var lægra á seinna tímabilinu, 5,1 ± 1,4 mmol/L ± SF, en 6,3
± 1,2 mmol/L ± SF á því fyrra (p<0,01). Líkt og 1980-84 var einnar æðar
sjúkdómur algengasta útbreiðsluformið og þrengsli algengust í vinstri
framveggskvísl.
Ályktanir: Okkar gögn benda til að brátt hjartadrep meðal fertugra og
yngri sé aðallega sjúkdómur karlmanna. Algengustu áhættuþættir eru
reykingar og ættarsaga. Í samanburði við fyrri rannsókn 1980-1984 eru
reykingar þó minna afgerandi en þá, en háþrýstingur og aukin líkams-
þyngd gegna stærra hlutverki. Samanlögð dánartíðni fyrir innlögn og á
sjúkrahúsi lækkaði marktækt á milli rannsóknartímabila.
Introduction: While acute myocardial infarction (AMI) mostly is a disease
of the elderly it also affects younger individuals, often with serious
consequenses. In 1980-1984 a study was carried out on the incidence,
risk factors, infarct location and distribution of atherosclerosis among
Icelanders forty years and younger with AMI. Here we present the
results of a similar study carried out for the five year period 2005-2009.
Materials and methods: Medical and autopsy records of all individuals,
forty years and younger, diagnosed with AMI (I21 in ICD-10) at
Landspitali, National University Hospital 2005-2009, or suffering sudden
cardiac death in Iceland during the same period were reviewed. Blood
tests, electrocardiograms, echocardiograms, coronary angiograms and
autopsy results were reviewed with respect to AMI-criteria. Statistical
comparisons of ratios and means were carried out using Chi-square test
and T-test, respectively.
Results: 38 individuals 40 years and younger, 32 males and 6
females, fulfilled the diagnostic criteria of AMI. Calculated incidence for
the population at risk was 10/100.000/year (14/100.000/year in 1980-
1984) and the mean age ±S.D. was 36.7±3.9. Three (7.9%) died suddenly
before reaching hospital but of the 35 hospitalised patients 30 day
mortality was zero, compared to nine (23.7%) pre-hospital deaths and
two (6.9%) hospital deaths in 1980-1984. Thus, combined pre-hospital
and in-hospital (30 day) mortality was 28.9% and 7.9% in the previous
and recent time periods, respectively (p=0.02). In 2005-2009, 77.1%
had a smoking history and 31.4% were hypertensive compared to 97%
and 6.9% in 1980-85 (p=0.026 and p=0.015, respectively). Body mass
index (BMI) was higher in the later period, 28.6±4,8 kg/m2 compared
to 26.1±3.6 (mean±S.D.; p=0.04) but s-cholesterol was lower, 5.1±1.4
mmol/L compared to 6.3±1.16 ( mean±S.D.; p<0.01). In both studies
single coronary artery disease was the most common angiographic
pattern and the left anterior descending artery most often involved.
Conclusion: Our results show that in two surveys 25 years apart AMI
patients 40 years and younger are most often men. Smoking and family
history were the most prominent risk factors during both periods but
hypertension and high BMI were more common in 2005-2009 than in
1980-1984. Prognosis, as indicated by combined pre-hospital and
in-hospital (30 day) mortality has improved.
