International aviation guidelines suggest complete avoidance of ash-contaminated airspace due to its hazardous impact on aircrafts and jet engines. In 2010, however, the eruption of the Eyjafjallajökull volcano memorably demonstrated the limits of this precautionary approach: Forecasted volcanic ash in one of the most densely populated airspaces in the world caused unprecedented economic and societal impacts. It forced the European aviation community to perform a paradigm shift virtually overnight in an attempt to mitigate the damage.
While the global air traffic volume is increasing, so too is, according to latest research, the volcanic activity in Iceland. This research examines the current level of preparedness of the European aviation network for a larger volcanic eruption and introduces practical measures to improve risk management.
The network comprises global, international and national regulators, crisis coordination and network managers, providers of information on weather and ash, and engines, as well as air navigation service providers and aircraft operators. The stakeholder performance is analyzed on both an individual and group level and demonstrates how risk management has improved since 2010.
To test the network’s procedures in light of a larger volcanic eruption, two extreme scenarios of volcanic ash eruptions were developed and explored with the stakeholders. To strengthen risk management and societal resilience to such events, the research formulates improvement measures relating to contingency planning, improved exercises, staffing, communication, research funding and regulatory alignment. The study stresses the need to expand the network to other modes of transportation, to help develop an alternative to air transportation, when airplanes are grounded for a prolonged time due to volcanic ash in the airspace.
Alþjóðlegar leiðbeiningar um flugumferð leggja til að ekki sé flogið á svæði sem mengað er af gosösku vegna áhættu fyrir flugvélar og þotuhreyfla. Gosið í Eyjafjallajökli árið 2010 sýndi vel áhrif slíkra leiðbeininga: Spá um gosösku á einu þéttsetnasta flugumferðarsvæði heims hafði fordæmalaus áhrif á hagkerfi og samfélög. Þetta varð til þess að evrópski fluggeirinn varð að skipta um stefnu með snöggum hætti til að draga úr óþörfum skaða.
Flugumferð í heiminum fer vaxandi og rannsóknir benda til þess að svo geti einnig átt við um gosvirkni á Íslandi. Þessi rannsókn kannar undirbúning fluggeirans í Evrópu fyrir stærri öskugos og ræðir mögulegar leiðir til að bæta áhættustjórnun.
Hagsmunaaðilarnir, sem þessi rannsókn tekur til, starfa ýmist á heimsgrundvelli, fyrir afmarkaða hópa landa, eða innan eins lands, t.d. við reglusetningu og eftirlit, við flugumferðastjórn eða stýringu viðbragða við atvikum í flugi, þeir veita upplýsingar um veður, gosösku og þotuhreyfla, veita flugleiðsögu og eru í rekstri flugvéla. Starfsemi hagsmunaaðilanna er könnuð, bæði einstakra stofnana og hópa þeirra, og sýnt er hvernig áhættustjórnun hefur verið endurbætt síðan 2010.
Til þess að prófa viðbrögð og vinnuferla með stærri atburði voru tvær áhrifamiklar sviðsmyndir af öskugosum búnar til og kannaðar með hagsmunaaðilunum. Rannsóknin leitast við að styrkja áhættustjórn og viðnámsþol þjóðfélaga við slíkum atburðum með því að setja fram tillögur um umbætur í viðbragðsáætlunum, viðbragðsæfingum, mönnun starfa, samskiptum, rannsóknarfjárveitingum og regluverki. Niðurstöðurnar benda á nauðsyn þess að fulltrúar fleiri samgöngumáta verði kallaðir til samstarfs, svo undirbúa megi valkosti ef ómögulegt reynist að fljúga um langt skeið vegna viðvarandi gosösku í lofti flugumferðarsvæðis.
Vulkanasche kann erhebliche Schäden an Flugzeugen und deren Triebwerken hervorrufen. Internationale Luftfahrtrichtlinien empfehlen daher, jeglichen mit Vulkanasche belasteten Flugraum komplett zu meiden. Der Ausbruch des isländischen Vulkans Eyjafjallajökull im Frühjahr 2010 zeigte jedoch eindrücklich die Grenzen dieses Vorsorgeprinzips: Die Vorhersage von großflächig verbreiteten Aschewolken in einem der am dichtesten besiedelten Flugräume der Welt hatte ungeahnte Verluste für Wirtschaft und Gesellschaft zur Folge. Im Bemühen um Schadensbegrenzungen sah sich die europäische Luftfahrtgemeinschaft gezwungen, quasi über Nacht einen Paradigmenwechsel zu vollziehen.
Zeitgleich zum kontinuierlichen Wachstum des globalen Flugverkehrsaufkommens, indizieren aktuelle Studien eine wachsende vulkanische Aktivität auf Island. Die vorliegende Forschungsarbeit untersucht den Vorsorgegrad des Europäischen Luftfahrtnetzwerks für den Fall eines größeren Vulkanausbruch und präsentiert Maßnahmen zur Steigerung der Risikovorsorge.
Das Netzwerk umfasst globale, internationale und nationale Regulierungsbehörden, Krisen- und Netzwerkmanager, Informationsanbieter zu Wetter-, Triebwerks- und Vulkanaschedaten, sowie Vertreter der Flugsicherung und Fluggesellschaften. Die Leistung der Akteure wird sowohl auf individueller als auch auf Netzwerkebene analysiert, um darzustellen, wie sich die Risikohandhabung des Netzwerks seit 2010 gesteigert hat.
Um die etablierten Abläufe für den Fall eines weitreichenderen Ausbruchs zu erproben, wurden zwei Extremfallszenarien entwickelt und zusammen mit den Akteuren ausgewertet. Die daraus hervorgehenden Maßnahmen zur gesellschaftlichen Resilienzsteigerung gegenüber solcher Ereignisse umfassen Notfallplanung, verbesserte Ablaufübungen, Personalfinanzierung, Kommunikation, Forschungsfinanzierung sowie die Anpassung der regulatorischen Rahmenbedingungen. Die Studie betont die Notwendigkeit einer Netzwerkserweiterung durch andere Verkehrsträger, um eine Alternative zum Flugverkehr zu entwickeln, falls dieser für einen längeren Zeitraum nicht zur Verfügung stehen sollte.
