Á Íslandi hefur það gjarnan verið trú fólks að félagslegur og efnahagslegur
jöfnuður einkenni þjóðina og að hvers konar elítur séu lítt áberandi. Engu að
síður eru vísbendingar um að elítur séu til staðar, og ennfremur að þær séu
styrkjast og ójöfnuður að aukast. Markmið greinarinnar er að greina viðskiptaog
atvinnulífselítuna á Íslandi árin 2014 og 2015 út frá tengslum hennar við aðrar
elítur sem og innbyrðis tengslum. Slík greining gefur vísbendingar um hversu
opin elítan er, tengsl hennar við almenning, og um lýðræðislega uppbyggingu
hópsins. Byggt er á tveimur gagnasöfnum; Vald og lýðræði – elíturannsókn og
Kynjajafnrétti við stjórn atvinnulífsins: stefna, þróun og áhrif. Til að fá myndræna
sýn á innbyrðis tengsl elítuflokka var notast við hugbúnaðarpakkann igraph fyrir
R. Niðurstöðurnar sýna talsverð innbyrðis tengsl á milli einstaklinga sem mynda
viðskipta- og atvinnulífselítuna. Einsleitni í búsetu, mælt í póstnúmerum er
sterk, einkum meðal karla og þeirra sem eldri eru. Búsetueinsleitni þeirra sem
eru í forystuhlutverki stjórnmálanna er fjórum sinnum meiri en þeirra sem ekki
taka þátt í slíku starfi. Svipað mynstur sést þegar tengslin við íþróttahreyfinguna
eru skoðuð; eftir því sem þátttaka einstaklings í íþróttastarfi er meiri, þeim mun
Iceland has generally been characterized as a nation where social and economic
equality are prominent, and where elite structures are relatively unimportant.
There are, however, indications that elites exist, and futhermore, that they are
becoming more pronounced and that inequality is on the rise. The goal of this
paper is to analyze the business and commerce elite in Iceland the years 2014
and 2015, based on its relations with other elite groups and relations within the
group. This allows conclusions to be drawn about the openness of the elite,
its relations with the populace, and the democratic structures of the group.
The analysis utilizes two data sets: Power and Democracy – A Study of Elites,
and Gender Equality in Business: Evolution and Influence. Graphical analysis
of elite structures was performed using R and igraph. The results indicate
various internal relationship structures within the business and commerce elite.
Residential homogeneity is prevalent, especially among male and older elites. A
top management team member’s participation in politics or organized sports
is predictive of greatly increased residential homogeneity in his or her team.
The results suggest a layered elite structure and gaps in elite-populace relations.
This indicates that it is important to consider the democratic structures of the
Icelandic business elite and whether its homogeneity affects decision making
within the elite
