In this thesis, I investigate the evolving relationship between online communication and
adolescent mental and physical health, focusing on changes over time. The main aim
was to assess how online communication relates to mental health outcomes (depression,
anxiety, self-esteem, and body image) and physical health, measured as
cardiorespiratory fitness (CRF). Additionally, how these relationships have changed in
the early 21st century, during a period of significant transformations in online
communication, was explored.
Three datasets collected from Icelandic adolescents were used. 1) A cohort born in
1988 assessed in 2003 at age 15 (n = 385), 2) a cohort born in 1999 assessed in 2015
at age 15 (n = 302), and 3) the cohort born in 1999 followed up in 2017 at age 17
(n = 236). Measurements included self-reported online communication frequency,
validated questionnaires assessing mental health, and objective CRF measurements
using a maximal cycle ergometer test. Socioeconomic status (SES) was estimated based
on parental education and living arrangements. Statistical analyses included descriptive
statistics, multiple regression, analysis of variance, structural equation modeling, and
mixed-effects models.
Results showed that depressive symptoms increased among adolescent females
between 2003 and 2015 while remaining stable for males. Anxiety levels and self-
esteem did not change significantly for either sex. Body image improved slightly for
males but was stable for females. By 2015, a significant relationship was found between
online communication and an increase in depressive and anxiety symptoms in females
but not in males. CRF declined from 2003 to 2015, and a negative association between
CRF and mental health outcomes was observed. Lastly, online communication had a
negative association with mental health and CRF at the age of 15, and that this
relationship persisted until the age of 17, regardless of sex and SES.
The findings highlight the complex dynamics of online communication and its impact
on adolescent mental and physical health. Increased online communication appears to
be linked to poorer mental health outcomes particularly for females, possibly mediated
by social comparison. Declining CRF underscores the importance of promoting
physical fitness alongside mental health interventions. To address these challenges,
interventions should integrate both digital literacy and physical activity strategies. This
study contributes to a deeper understanding of adolescent well-being in the digital age
and provides a foundation for targeted interventions.
Þessi doktorsritgerð fer yfir þróun tengsla á milli netsamskipta, geðheilsu og líkamlegrar
heilsu unglinga. Meginmarkmið var að meta hvernig netsamskipti tengjast geðheilsu
(þunglyndi, kvíða, sjálfsáliti og líkamsímynd) og líkamlegri heilsu (þreki) við 15 ára
aldur. Einnig var skoðað hvernig sambandið milli þessara þátta hefur breyst í upphafi
21. aldarinnar frá 2003 til 2017 þegar miklar breytingarnar í netsamskiptaleiðum áttu
sér stað.
Rannsóknin byggir á þremur gagnasöfnum á íslenskum ungmennum: Hópi fæddum
árið 1988 sem var metinn árið 2003 (n = 385) og hópi fæddum árið 1999 sem var
metinn árið 2015 (n = 302) og fylgt eftir árið 2017 (n = 236). Mælingar innihéldu
spurningar um netnotkun, gagnreynda spurningalista til að meta geðheilsu og hlutlægar
mælingar á þreki. Félags- og efnahagsleg staða var metin út frá menntun foreldra og
búsetufyrirkomulagi. Tölfræðigreiningar náðu yfir lýsandi tölfræði, fjölþátta
aðhvarfsgreiningu, dreifigreiningu, formgerðargreiningu og marglaga líkanagerð.
Niðurstöður sýndu að þunglyndiseinkenni jukust hjá stúlkum á tímabilinu 2003 til 2015
en stóðu í stað hjá drengjum. Kvíðaeinkenni breyttust ekki marktækt hjá hvorugu kyninu
og sjálfsálit var stöðugt yfir tímabilið. Líkamsímynd batnaði lítillega hjá drengjum en var
óbreytt hjá stúlkum. Árið 2015 komu fram marktæk tengsl milli netsamskipta og aukinna
þunglyndis- og kvíðaeinkenna hjá stúlkum, en slík tengsl voru ekki til staðar hjá
drengjum. Þrek minnkaði frá 2003 til 2015 og samband fannst milli þreks og
geðheilsu. Þrek versnaði einnig frá 2015 til 2017 frá 15 til 17 ára. Þá kom í ljós að
netsamskipti höfðu neikvæð áhrif á geðheilsu og þrek við 15 ára aldur og hélst það
samband fram til 17 ára aldurs óháð kyni og félagslegri stöðu.
Niðurstöður varpa ljósi á flókið samspil netsamskipta og heilsu ungmenna og að
vaxandi vinsældir netsamskipta í upphafi 21. aldarinnar virðist vera að hafa neikvæð
áhrif á heilsu ungmenna. Niðurstöðurnar benda sérstaklega til þess að aukin samskipti
á netinu tengist verri geðheilsu og þá sérstaklega hjá stúlkum og mögulega í gegnum
félagslegan samanburð. Minnkandi þrek og tengsl þess við geðheilsu undirstrikar
nauðsyn þess að horfa á líkamlega heilsu og geðheilsu í samhengi. Þessar niðurstöður
bæta skilning okkar á heilsu unglinga í stafrænum heimi og leggja grunn að frekari
rannsóknum og markvissari inngripum
