Background
Sleep and physical activity are essential functions of human health.
According to International recommendations, adolescents should sleep 8-10
hours each night and engage in moderate to vigorous physical activity for at
least 60 minutes per day for overall wellbeing. Previous studies have shown
that during adolescence, sleep patterns change and most sleep studies up to
date are based on subjective data for sleep duration and quality.
Technological advancement in measurement of sleep and physical activity
with objective measures adds value to the literature.
Aim
The main aim of the dissertation was to measure free-living sleep and
physical activity in Icelandic youth at baseline (15 years) and two years later
(17 years), and explore associations between sleep (duration, quality and
timing), physical activity, and body composition. In addition, to compare
sensitivity and agreement between subjective and objective measurements of
sleep among and between ages of 15 and 17 years old.
Methods
The study sample came from six elementary schools in Reykjavík. Data was
collected during spring 2015 among 315 participants at age 15. In 2017,
follow-up data was gathered from 168 repeating participants at age 17. Data
from one week of free-living sleep and physical activity was collected with
accelerometers. Participants filled out a sleep diary to support accelerometer
data and filled out a comprehensive questionnaire on sports participation,
physical activity, mental health and parental education, etc. All
measurements took place at the research lab (2017) or at individual schools
(2015). Body composition was assessed at The Icelandic Heart Association
with dual energy X-ray absorptiometry (DXA).
Results
The majority of adolescents did not get the recommended 8-10 hours
of sleep per night according to accelerometer data. This especially applied
during the school week (7 hours/night in bed, 6.2 hours/night actual
sleeping, about 11% met the recommendation). In comparison, subjective
self-reports estimated bedtimes about 1 hour earlier and two-year changes in
self-reported bedtimes did not correlate with changes measured by accelerometry. While there was no association between recommended levels
of physical activity and sleep measures, higher physical activity and lower
day-to-day sleep variability were associated with lower fat percentage.
Conclusions
The thesis highlights patterns of sleep and physical activity in Icelandic
youth, as they transitioned from age fifteen to seventeen. These are two
modifiable behaviors of great importance for health. Most adolescents did
not get enough sleep during school nights. This, together with insufficient
physical activity, could negatively impact their future health. This study
provides the foundation for future follow-up studies and potential targets for
intervention studies, while serving as a reference for public health
specialists, educators, and parents to support good sleep and activity
practices.
Bakgrunnur
Svefn og hreyfing eru grundvallarþættir í heilsu mannsins. Alþjóðlegar svefn
ráðleggingar fyrir ungmenni gera ráð fyrir 8-10 klukkustunda nætursvefni og
að minnsta kosti 60 mínútna daglegri hreyfingu af miðlungs- eða mikilli
ákefð til að viðhalda góðri heilsu. Á unglingsárum verða miklar breytingar á
svefnmynstri einstaklinga en fyrri rannsóknir á svefni ungmenna hafa flestar
byggt á huglægu mati á svefnlengd og gæðum svefnsins. Hlutlægar
mælingar á svefni og hreyfingu bæta við þekkingu en fáar rannsóknir hafa
beitt hlutlægum mælingum til skoðunar á þessum þáttum samtímis.
Markmið
Aðalmarkmið rannsóknarinnar var að mæla svefn og hreyfingu íslenskra
ungmenna, við 15 ára aldur og aftur tveimur árum síðar (17 ára), í sínu
náttúrulega umhverfi með hreyfimælum og rannsaka tengsl svefns (lengdar,
gæða og tímasetningar) og hreyfingar við holdafar og efnaskiptaþætti. Að
auki var næmni huglægra og hlutlægra mælinga á breytingum á svefni milli
15 og 17 ára aldurs borin saman.
Aðferðir
Úrtak rannsóknarinnar kom úr sex grunnskólum í Reykjavík. Gögnum var
safnað á vormánuðum 2015 meðal 315 þátttakenda sem þá voru 15 ára. Árið
2017 var framkvæmd framhaldsrannsókn og gögn fengust frá 168
þátttakendum, þá 17 ára gömlum. Gögnum um svefn og hreyfingu var safnað
með hröðunarmælum í eina viku. Þátttakendur fylltu út svefndagbók til
hliðsjónar svefnmælingum og svöruðu spurningalista um íþróttaiðkun,
hreyfingu, líðan, félagslega stöðu o.fl. Mælingar fóru allar fram á
rannsóknarstofu (2017) eða í skólum þátttakenda (2015). Líkamssamsetning,
mæld með tvíorku röntgengeisla-gleypnimælingu (dual energy X-ray
absorptiometry, DXA) fór fram í Hjartavernd.
Niðurstöður
Fæst ungmennanna náðu að uppfylla ráðleggingar um a.m.k. 8 klukkustunda
nætursvefn þegar svefn var mældur með hröðunarmælum. Þetta átti
sérstaklega við á skóladögum (7 klst/nótt liggjandi í rúmi, 6,2 klst/nótt svefn,
um 11% ná ráðleggingum). Huglægar mælingar tímasetningu á háttatíma voru um klukkustund fyrr en tímasetning metin með hröðunarmælum. Ekki
fundust tengsl á milli huglægra og hlutlægra mælinga á breytingum á
háttatíma frá aldrinum 15-17 ára. Þeir sem uppfylltu ráðleggingar um
daglega hreyfingu sváfu ekki mælanlega lengur. Aukin hreyfing og minni
breytileiki á svefnlengd tengdust lægri fituprósentu og kviðfituprósentu.
Samantekt
Samspil hreyfingar, svefns og holdafars var skoðað í úrtaki íslenskra
ungmenna 15 og 17 ára. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að
lífsstíll ungmennanna virðist ekki endurspegla viðmið opinberra aðila um
daglega hreyfingu og svefn. Skoða þarf þá þætti sem hafa áhrif á svefnvenjur
og þátttöku í daglegri hreyfingu svo bæta megi heilsu íslenskra ungmenna,
en niðurstöður rannsóknarinnar nýtast sem þekkingargrunnur á stöðu svefns
meðal ungmenna og grunnur fyrir íhlutunarrannsóknir sem hafa það
markmið að bæta svefn og auka hreyfingu.
Læst til 01.04.2026