The population dynamics of marine fish are driven by many top-down and bottom-up
processes operating across multiple life-history stages. The majority of teleosts produce
large quantities of offspring which experience high mortality rates early in life. Changes in
mortality during this period can therefore have large impacts on first year-class strength.
As early-life stage mortality is generally driven by density-independent processes associated with the environment, a stock’s ability to produce large quantities of viable eggs
influences the number of larvae that successfully settle. This causal relationship—from
spawner to offspring—forms the backbone of this thesis. To examine the early-life stages,
physical egg properties were measured, and a suite of models employed to understand the vertical positioning, dispersal patterns, and behavioural activities of fish eggs and larvae. The empirical results provided new species-specific information regarding the egg traits of two gadoids. The models highlighted the importance of including the following
components into drift models: (1) intraspecific variation in egg density, (2) larval vertical
migrations, and (3) a high temporal resolution. Furthermore, the location of spawning
grounds is shown to greatly influence connectivity between spawning and nursery grounds. A simple method to capture adaptive vertical migrations in drift models is provided and a new approach to evaluating whether stocks are in a collapsed state is proposed. Taken together, the thesis provides novel data and insights into the early-life stages of commercially important Icelandic gadoids, and a series of recommendations and proposed methodologies for quantitatively evaluating aspects of marine population dynamics.
Stofnsveiflur sjávarfiska er knúnar áfram af mörgum þáttum sem hafa áhrif á afkomu fiska
á öllum lífsstigum. Flestir beinfiskar gefa af sér mikinn fjölda afkvæma sem verða fyrir
hárri dánartíðni snemma á lífsleiðinni. Breytingar á dánartíðni á þessu lífsskeiði geta því
haft mikil áhrif á styrk tiltekinna árganga. Dánartíðni snemma á æviskeiðinu er almennt
óháð þéttleika og því hafa umhverfisþættir meiri áhrif á yfirlifun en stærð árganganna. Við
breytilegar umhverfisaðstæður eru meiri líkur á að einhver afkvæmi komist af ef
upphafsfjöldi þeirra er hár. Þetta orsakasamband frá foreldri til afkvæma er megin
viðfangsefni þessarar ritgerðar. Rannsóknin hófst með sýnatökum og mælingum á stærð og
eðlisþyngd eggja og lirfa þorskfiska og þær notaðar til að byggja líkön sem voru keyrð til
að skoða lóðrétta og lárétta dreifingu og atferli afkvæmanna. Niðurstöður mælingana
leiddu í ljós mun á eiginleikum hrogna hjá tveimur tegundum þorskfiska. Við gerð slíkra
líkana er mikilvægt að: 1) taka tillit til breytileika í eðlisþyngd eggja á milli tegunda; 2)
líkja eftir lóðréttu fari fisklirfa og 3) keyra líkönin í hárri upplausn hvað varðar tíma.
Einnig kom í ljós að staðsetning hrygningarsvæða getur haft mikil áhrif á far afkvæma og
sagt til um inn á hvað uppeldissvæði þau rata. Í þessu verkefni eru lagðar fram nýjar
niðurstöður um þætti sem hafa áhrif á árgangastyrk þorskfiska. Þessar niðurstöður munu
nýtast við fiskveiðistjórnun og rannsóknir á fiskstofnum ekki bara við Ísland heldur um
heim allan.
