Aðrar íslenskar rannsóknastofnanir
Varanleg URI fyrir þennan undirflokkhttps://hdl.handle.net/20.500.11815/5568
Skoða
Nýlegt
Verk Editorial Introduction : doing theory(2018) Bragadóttir, Guðrún Elsa; Pamula, Natalia; Tatar, DorukVerk Málfregnir 35: Vefrit Íslenskrar málnefndar(Íslensk málnefnd, 2025-11-16) Thorbergsdottir, AgustaVerk Áhrif sláttar og eitrunar á lúpínubreiður og gróðurfar : A comparison of two eradication methods for the invasive species Lupinus nootkatensis in Iceland.(2016-07) Svavarsdóttir, Kristín; von Schmalensee, Menja; Aradóttir, Ása Lovísa; Bau, Anne; Stefánsson, Róbert A.Útbreiðsla alaskalúpínu (Lupinus nootkatensis) hefur aukist mikið hér á landi síðustu ár og sækir hún í vaxandi mæli inn í gróið land. Vegna þessa er lúpínan flokkuð sem ágeng tegund og hafa nokkur sveitarfélög ráðist í að eyða henni eða hamla útbreiðslu hennar. Samhliða skipulegum slætti lúpínu í Stykkishólmsbæ var lögð þar út tilraun árið 2010 með það að markmiði að bera saman árangur af árlegum slætti og plöntueitri. Tilraunin var gerð í rofnu mólendi sem lúpína hafði lagt undir sig. Tilraunameðferðir voru þrjár, lúpína slegin, eitrað fyrir henni eða látin ómeðhöndluð í 100 m2 stórum reitum, fimm fyrir hverja meðferð. Árlega var lúpína slegin eða eitrað fyrir henni, og gróður mældur 2011 og 2015, einu og fimm árum eftir fyrstu aðgerðir. Árið 2011 hafði lúpína gefið verulega eftir í meðhöndluðum reitum og 2015 var þekja hennar og þéttleiki blómstrandi plantna marktækt minni en í ómeðhöndluðum reitum. Tegundaauðgi jókst marktækt í meðhöndluðum reitum milli mælinga og var árið 2015 meiri í þeim en ómeðhöndluðum reitum. Tegundasamsetning í slegnum og eitruðum reitum breyttist mikið á tímabilinu í samanburði við ómeðhöndlaða reiti. Árið 2015 voru flestar tegundir, mest þekja grasa og blómplantna og minnst af lúpínu í slegnum reitum en í eitruðum reitum var þriðjungur yfirborðs gróðursnauður og þekja grasa marktækt minni en í þeim slegnu. Það er langtímaverkefni að útrýma lúpínu og sýna niðurstöður þessarar tilraunar að til þess má nota bæði slátt og eitrun. Meiri gróðurþekja og fleiri plöntutegundir í slegnum reitum en eitruðum eftir fimm ára aðgerðir sýnir á hinn bóginn að slátturinn skilar betri árangri.Verk Af usla og árekstrum : Sálgreining í ljósi hinsegin fræða(2017) Bragadóttir, Guðrún ElsaIn recent decades, important rereading of canonical psychoanalytic texts has taken place within the fields of both psychoanalysis and queer theory. This work started with Judith Butler’s seminal book, Gender Trouble, where she begins her project of revising psychoanalytic theory from a queer perspective. This article explores the ways Butler draws on psychoanalysis in her works, mainly the theories of Sigmund Freud and Jacques Lacan, and discusses the critique put forward by psychoanalytic scholars such as Tim Dean, Patricia Gherovici and Shanna Carlson. The question driving the article is how psychoanalysis is, or can be, important for queer theory and vice versa. This question is addressed in the context of Butler’s works and the scholarship it has given rise to, which has provided a variety of possibilities for thinking about psychoanalysis in a queer world.Verk ‚Að kjósa að sleppa því‘ : Olíuleit, aðgerðaleysi og hinsegin möguleikar(2016) Bragadóttir, Guðrún ElsaIn recent years, environmentalists have become increasingly vocal in pleas ‘not to’ directed at governments and members of various industries, who are not only capable of actualizing plans that would involve great CO2 emissions, but would also profit immensely from doing so. This article discusses these anti-capitalist demands for inaction in the context of the search for oil currently being conducted in the Dreki region out of Iceland’s north coast. Even though it did not meet much opposition from political parties, individuals and groups alike proposed that the government did not proceed with their plans to search for oil, often citing the latest and most accurate scientific research on climate change and the part oil plays in acerbating the problem. Italian philosopher Giorgio Agamben’s concept of potentiality will be explored to show the importance of ‘inaction’ in the Dreki region, which goes against neoliberal, capitalist logics of profit and growth. Asking corporations and governments to suspend their short-term goals of accumulating profit is asking them to fail when it comes to accomplishing the goals of normative, capitalist society. The power of those goals becomes apparent when analyzing the problem of global warming, as well as its causes, is not enough to cause us to react. In response to this problem, the final part of the article will discuss Eve Kosofsky Sedgwick writings on what theory can do to affect the world, as well as J. Jack Halberstam’s ideas on the importance of ‘failure’ within a heteronormative framework that does more harm than good.Verk The Devil's in the Detail: Diabolical Names in the Icelandic Place-Name Record(2025-09) Lethbridge, EmilyIn this article, Icelandic placenames associated with the Devil or demons are surveyed and discussed. 20thcentury placename records (örnefnalýsingar) that are now searchable and accessible online via nafnið.is comprise the primary source materials. Ultimately, the article seeks to show how minor names or microtoponyms can illustrate ways in which the everyday landscape of Icelanders in past times was marked or inflected informally by religious beliefs or ideas associated with the Devil, or evil spirits of one or another kind, at local, regional and national levels.Verk 日本の大学におけるアイスランド語教育を歴史的に考える：最初の問題設定と考察 [Teaching Icelandic at universities in Japan from a historical perspective: Initial research questions and observations](Rikkyo University, 2025-07-19) Bédi, BranislavThis contribution presents an early account of first academic encounters between Iceland and Japan, the influence of key individuals introducing and expanding Icelandic Studies in Japan from the late 19th century to the present. The aim is twofold: to identify significant figures who introduced and throughout the history contributed to the expansion of Icelandic Studies at Japanese universities, and to raise an initial research question about the motivation of Japanese university students learning Icelandic today. This contribution builds upon an earlier, shorter version previously published on the homepage of Árnastofnun (Bédi, 2025), and is expanding on the original material with additional information and findings.Verk Könnun um kennslu íslensku sem annars tungumáls (ÍSAT) á öllum skólastigum og í fullorðinsfræðslu(2025-09-19) Emilsson Pesková, Renata; Bédi, BranislavMarkmið könnunarinnar er tvíþætt. Í fyrsta lagi munu niðurstöðurnar nýtast til að kortleggja þarfir starfandi kennara í íslensku sem öðru tungumáli (ÍSAT), bæði á öllum skólastigum og í fullorðinsfræðslu á vegum ýmissa framhaldsfræðsluaðila. Þetta mun hjálpa til við að meta núverandi fyrirkomulag, námsefni og úrræði. Auk þess varpa niðurstöðurnar ljósi á það kennsluefni og þá kennsluaðferði sem þörf er á til að hanna kennaranám og endurmenntun ÍSAT-kennara hér á landi. Í öðru lagi mun könnunin varpa ljósi á hvernig núverandi náms- og kennsluefni og fyrirkomulag kennslu í ÍSAT-námskeiðum uppfyllir þarfir nemenda sem læra íslensku sem annað tungumál á mismunandi hæfnistigum. Tilgangur rannsóknarinnar er fyrst og fremst að veita upplýsingar sem nýtast við undirbúning kennaranáms í ÍSAT á háskólastigi og við skipulag endurmenntunar starfandi ÍSAT-kennara.Verk Ég fíla íslensku! Islandčina ma fakt baví! : Kennsluhefti fyrir byrjendur. Jazyková príručka pre začiatočníkov.(Rannsóknarstofa í máltileinkun - RÍM, 2025) Bédi, BranislavKennslubók þessi er fyrir alla þá sem hafa áhuga á að kynnast íslenskri tungu á fjölbreyttan hátt. Bókin byggir á hugmyndum um kennslufræði um tilfinningar (e. sensory pedagogy) og er tvímælt. Áherslan er lögð á lestur og tal á A0–A1 stigi samkvæmt Evrópska tungumálarammanum og þar af leiðandi hentar einnig bókin til sjálfsnáms fyrir byrjendur. Bókin inniheldur þýðingu texta úr íslensku yfir á slóvakísku og er því einkum ætluð slóvakísku mælandi nemendum.Verk Málfregnir 34 : Vefrit Íslenskrar málnefndar(2024-11-14) Thorbergsdottir, AgustaVerk Málfregnir 33, 2. tölublað, 21. árgangur : Vefrit Íslenskrar málnefndar(Íslensk málnefnd, 2023-12-18) Thorbergsdottir, AgustaVerk Lesson plans for a project aiming for developing virtue literacy in visual arts classes(2023-12-05) Waage, Ingimar Ólafsson; The Department of Arts EducationAppendix with lesson plans for an article in the Journal of Moral Education Ingimar Ólafsson Waage: Cultivating virtue literacy in visual arts classes: Reflection on a fine-arts intervention aimed at moral education in a lower-secondary school in Iceland https://doi.org/10.1080/03057240.2023.2290977Verk Málfregnir 32, 1. tölublað, 21. árgangur(Íslensk málnefnd, 2023-11-16) Þorbergsdóttir, ÁgústaVerk Vísindadagur Keldna 2023(Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum, 2023-04-19) Ingvarsson, Sigurður; Sigurðardóttir, Anna Karen; Erlingsdóttir, Ásthildur; Bragason, Birkir ThorTilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum fagnar sjötíu og fimm ára starfsafmæli í ár. Af því tilefni er ráðstefna/vísindadagur sem fer fram 19. apríl 2023 á bókasafni Tilraunastöðvarinnar. Tilraunastöðin starfar fyrst og fremst sem rannsóknastofa á háskólastigi og er eini vettvangurinn í landinu þar sem rannsóknir, skimunarverkefni og greiningar fara fram á dýrasjúkdómum á mörgum fræðasviðum. Rannsakaðir eru sjúkdómar og smitefni í flestum spendýrategundum Íslands og allmörgum fugla-, fisk- og lindýrategundum. Tilraunastöðin er í nánu samstarfi við atvinnulífið, má þar nefna landbúnað, fiskeldi, matvælaframleiðslu og líftækniiðnað. Starfið er rótgróið og gott dæmi um samlegðaráhrif vísindastarfs og atvinnulífs. Vel hefur gengið að vinna með þær sérstöku aðstæður sem eru á Íslandi varðandi dýrasjúkdóma og greiningar á þeim. Vísindadagurinn hefur fest sig í sessi sem vettvangur fyrir kynningu á starfsemi og fræðasviðum Keldna. Ráðstefnan er allan daginn og aðgangur er öllum heimill að kostnaðarlausu. Nú er vísindadagurinn með almennara sniði en oft áður og er m.a. ætlaður sem samráðsvettvangur hagaðila sem starfa í lífvísinda- og dýraheilbrigðisfræðum. Þeir fyrirlesarar sem sjá um fræðsluna eru sérfræðingar á Keldum og aðrir sérfræðingar frá háskólum og vísindastofnunum innanlands og erlendis. Einnig verða kynnt veggspjöld sem greina frá ýmsum verkefnum á Keldum. Anna Karen Sigurðardóttir, Ásthildur Erlingsdóttir og Birkir Þór Bragason eru í vísindanefnd sem sér um undirbúning og skipulag. Ég færi þeim mínar bestu þakkir fyrir spennandi og fjölbreytta dagsskrá. Mínar bestu árnaðaróskir til núverandi og fyrrverandi Keldnastarfsmanna og hamingjuóskir með árangur síðastliðna áratugi. Framlag þeirra hefur gert Keldur að þeirri framsýnu rannsóknastofnun dýrasjúkdóma sem hún er í dag. Á Keldum er fagleg forysta á ýmsum fræðasviðum og mikil þekking og reynsla. Ég óska Tilraunastöðinni og starfsmönnum hennar áframhaldandi velgengni og velfarnaðar í framtíðinni. Sigurður Ingvarsson, forstöðumaður og prófessorVerk One of those stories : Social control, migration, and gossip: Young women in small rural communities in Iceland(University of Akureyri, 2024-06) Jóhannesdóttir, Gréta Bergrún; Bjarnason, Thoroddur; Garðarsdóttir, Ólöf; Skaptadóttir, Unnur Dís; Karlsson, VífillThis PhD thesis focuses on young women in small rural communities in Iceland and different social factors that influence their residence and residential satisfaction in these locations. Special emphasis is placed on the social control of gossip and the effects it has on women. The research is based on quantitative and qualitative methods. Quantitative data was obtained by surveys conducted in Iceland in 2019-2020 in the project Residential Stability and Migration. The results show that the social control of gossip affects the migration intentions of both men and women. Those who perceive much gossip about their love life are twice as likely to have migration intentions than people who do not experience much gossip about their love- life. Of those who have already migrated to the Capital Region from rural areas, women who mention gossip as a reason for prior migration are statistically less likely to return than other migrants. Qualitative data comes from interviews conducted with women in small coastal communities in Iceland in 2019-2021. The interviews focused on gossip, and how the women perceive gossip in their community. The results show that there is gendered social control and slut-shaming in these small communities, where women’s freedom to enjoy privacy is restricted without being the subject of gossip. The women show avoidance behaviour whereby the fear of gossip and shaming affects their actions and behaviour. Single women especially experience strong social control when it comes to sexual activities and love life.Verk Málið á Ævisögu Jóns Steingrímssonar(Hugvísindastofnun Háskóla Íslands, 2011) Sigtryggsson, Jóhannes B.; Kvaran, GuðrúnVerk Pleasureable cycling to work. : Urban Spaces and the aesthetic experiences of commuting cyclists.(2014) Stefánsdóttir, HarpaVerk Maður, fornöfn og hrappar(2023) Sigurðsson, Einar Freyr; Wood, JimVerk Perceived walkability and daily walking behaviour in a “small city context” – The case of Norway(2024-12) Stefánsdóttir, Harpa; Mouratidis, Kostas; Rynning, Maja Karoline; Meyer, Sunniva FrislidWalking is essential for environmentally friendly transport, vibrant street life, and public health. Due to the short distances, small cities should have great potential for walking; however, the car still dominates in many places. Moreover, whether and how conditions related to a Northern European location play a role in perceived walkability and subsequent walking behaviour in small cities has rarely been studied. This paper aimed to answer what characterizes walkability in the context of a small city in Norway, using Narvik, Kongsvinger, and Steinkjer as case studies. The investigation is based on a mixed methodological approach, including a survey with public participation geographic information systems (PPGIS), followed by a qualitative investigation with focus group interviews with families. The results suggest that walking for commuting purposes is considered a realistic option by most residents, although the car is used for most trip purposes, indicating that there exists an unfulfilled potential for walking. Results from the walkability assessment with PPGIS suggest that for a positive walking experience, perceived walkability includes a range of walkability indicators of a distinct nature that interact. The interviews provided explanations about important incentives in the cities that encourage the use of cars at the cost of making it attractive to walk. Good access by car stimulates its use despite short distances, and its dominance prevents fulfilling pedestrians' needs regarding calm surroundings and space reserved for vibrant street life and vegetation. Fragmented infrastructure limits parents' confidence in their children's safety. Lighting and maintenance are important in the winter to ensure walkability.Verk Identification of a new gregarine parasite associated with mass mortality events of freshwater pearl mussels (Margaritifera margaritifera) in Sweden(2024-05-01) Alfjorden, Anders; Onut-Brännström, Ioana; Wengström, Niklas; Kristmundsson, Arni; Jamy, Mahwash; Persson, B. David; Burki, FabienFreshwater bivalves play key ecological roles in lakes and rivers, largely contributing to healthy ecosystems. The freshwater pearl mussel, Margaritifera margaritifera, is found in Europe and on the East coast of North America. Once common in oxygenated streams, M. margaritifera is rapidly declining and consequently assessed as a threatened species worldwide. Deterioration of water quality has been considered the main factor for the mass mortality events affecting this species. Yet, the role of parasitic infections has not been investigated. Here, we report the discovery of three novel protist lineages found in Swedish populations of M. margaritifera belonging to one of the terrestrial groups of gregarines (Eugregarinorida, Apicomplexa). These lineages are closely related–but clearly separated–from the tadpole parasite Nematopsis temporariae. In one lineage, which is specifically associated with mortality events of M. margaritifera, we found cysts containing single vermiform zoites in the gills and other organs of diseased individuals using microscopy and in situ hybridization. This represents the first report of a parasitic infection in M. margaritifera that may be linked to the decline of this mussel species. We propose a tentative life cycle with the distribution of different developmental stages and potential exit from the host into the environment.