Vægi atkvæða og pólitískt jafnrétti

Abstract

Í greininni er leitast við að skýra hugtakið pólitískt jafnrétti og tengsl þess við lýðræðislegt stjórnarfar. Höfundar tengja þá umræðu við endurskoðun íslensku stjórnarskrárinnar. Leitað er svara við þeirri spurningu hvort tölulega jafnt vægi atkvæða feli það í sér að pólitísku jafnrétti verði náð á Íslandi. Þá er fjallað um í hverju misvægið í atkvæðavægi milli landsbyggðar og höfuðborgar felst og hvort, þegar allt kemur til alls, þetta misvægi sé þess eðlis að það kalli á stórfelldar breytingar á stjórnskipan. Helsta niðurstaðan er sú að breytingar á vægi atkvæða og á stjórnskipuninni þurfi að taka mið af ólíkum sjónarmiðum og forsendum. Ekki sé óeðlilegt að hugað sé að því samhliða jöfnun atkvæðavægis hvort og hvernig sé hægt að leiðrétta landfræðilegan aðstöðumun milli landsbyggðarkjördæma og kjördæma á höfuðborgarsvæði. Höfundar telja að slíkt hafi ekki verið gert með sannfærandi hætti í þeim frumvörpum sem komu fram í Stjórnlagaráði og á Alþingi, þannig að gagnaðgerðirnar fengju sama sess í stjórnskipuninni og breytingarnar sjálfar.