Hátterni hesta í haga — Rannsóknir á félagshegðun

Abstract

Rannsóknir á félagshegðun hesta hér á landi hafa verið stundaðar síðan um miðjan níunda áratug síðustu aldar. Fyrri höfundur þessarar greinar hefur tekið þátt í þeim flestum. Í þessari grein eru teknar saman niðurstöður rannsókna sem byggjast á atferlismælingum á 426 hestum í 20 hópum. Rannsóknirnar náðu yfir 15 ára tímabil og fóru fram á 11 stöðum. Markmiðið var að athuga hvaða áhrif samsetning hóps og aðstæður á borð við árstíð og þéttleika hrossanna hefði á árásarhneigð og þess að kljást, þ.e. þegar tvö hross klóra hvort öðru. Okkur er ekki kunnugt um að sambærileg samantekt hafi áður komið fram. Velferð hesta er meðal annars háð því hversu árásargjörn hrossin í hópnum eru og hversu mikil tækifæri þau hafa til að umgangast aðra og mynda tengsl, sem er meðal annars unnt að meta út frá því hversu mikið þau kljást. Niðurstöðurnar sýna að hópgerðin hefur mikil áhrif á það hversu árásargjörn hrossin eru. Minnst var árásarhneigðin í sex hópum, þar sem stóðhestur varði hóp hryssna og afkvæmi þeirra (að mestu ung folöld), og í einu heimastóði, sem var án stóðhests en í voru mörg ung folöld, fullorðnar hryssur, trippi af báðum kynjum og geldingar. Árásarhneigðin var lítil í hópum þar sem fjöldi ungra folalda var tiltölulega hár og þegar samsetning hóps var stöðug. Mest var hún í tveimur litlum hópum veturgamalla trippa sem voru ókunnug hvert öðru í byrjun. Hestarnir kljáðust mest í litlum hópum þar sem hlutfall ungra hrossa var hátt og þar sem þau þekktust ekki í byrjun. Niðurstöðurnar geta gagnast hestaeigendum sem ber skylda til að huga að velferð hrossa sinna. Það felst meðal annars í því að skapa aðstæður sem draga úr árásarhneigð hrossanna og minnka samkeppni um fóður, skjól og vatn. Þá skiptir máli að huga að hópsamsetningu og að halda henni sem stöðugastri.