Um nýyrði sem tengjast tölvum og tækni

Abstract

Síaukin áhrif ensku á íslenskt málsamfélag hafa valdið mörgum áhyggjum af stöðu og framtíðarhorfum íslensku og hafa nýlegar rannsóknir sýnt að slíkar áhyggjur eru sennilega ekki tilefnislausar. Mikilvægt þykir fyrir lífvænleika íslensku að hún sé bæði nothæf og notuð á öllum sviðum samfélagsins og þá skipta viðhorf málhafa og afstaða þeirra til ýmissa þátta málsambýlis íslensku og ensku miklu máli.

Í greininni eru birtar niðurstöður úr nýlegri rannsókn á viðhorfum u.þ.b. 350 Íslendinga til nýyrðamyndunar og notkun þeirra á nokkrum tæknitengdum nýyrðum. Farið er stuttlega yfir hugtakanotkun, mögulegar ástæður fyrir mismikilli velgengni ólíkra nýyrða, fyrri rannsóknir á þessu sviði sem og möguleg áhrif nýyrðamyndunar og –notkunar á lífvænleika íslensku.

Sú umfjöllun er svo tengd við niðurstöður rannsóknarinnar sem benda m.a. til þess að almennur samhljómur sé, á meðal allra aldursflokka, um að mynda eigi íslensk nýyrði fyrir erlend hugtök þótt hlutfall jákvæðra lækki aðeins með lækkandi aldri. Þegar kemur að vali á milli íslenskra nýyrða og samsvarandi aðkomuorða höfðu nýyrðin vinninginn í fleiri tilvikum en þó má greina augljósan mun á vali eftir því um hvaða nýyrði er að ræða og eru tekin fyrir nokkur dæmi um mögulegar skýringar, s.s. tegund nýyrðis, útbreiðsla, aldur o.fl.

English is increasingly influencing the Icelandic language community, raising concerns about the state and prospects of the Icelandic language. Recent studies indicate that such concerns are probably justified. The viability of the language depends on it being used in all areas of daily communication and the attitudes of speakers toward the contact between Icelandic and English is important in this respect. This paper describes the results of a recent study of the attitudes of about 350 Icelandic speakers toward neologisms and their use of a few technology-related neologisms. The paper discusses possible reasons for why some neologisms are received more positively than others and the relationship between neologisms and language viability in the context of Icelandic. The general discussion is then related to the fi ndings of the study which indicate that there is a general consensus among all age groups that Icelandic neologisms should be created and adopted instead of foreign loanwords, although the proportion of such responses is lower in the younger age groups. Icelandic neologisms were viewed more favorably than loanwords in most cases but it is nevertheless clear that not all neologisms are equally well received. We consider some possible explanations for such differences.