Nýgengi stokkasega á Íslandi frá 2008 til 2020

Abstract

INNGANGUR Stokkasegi er orsök um 0,5-1% allra heilablóðfalla. Stokkasegi getur valdið blæðingu og/eða heiladrepi auk hækkaðs innankúpuþrýstings. Erfitt getur reynst að greina stokkasega vegna fjölbreyttra einkenna og erfiðrar myndgreiningar á köflum. Markmið rannsóknarinnar var að rannsaka nýgengi stokkasega á Íslandi á tímabilinu 2008-2020, áhættuþætti, einkenni, meðferð og horfur. EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR Framkvæmd var lýsandi afturskyggn rannsókn án viðmiðunarhóps þar sem upplýsingum úr sjúkraskrám einstaklinga sem greindust með stokkasega á tímabilinu frá 1. janúar 2008 til 31. desember 2020 var safnað. Eftirfarandi þættir voru skoðaðir: kyn, greiningarár, aldur við greiningu, einkenni, þekktir áhættuþættir, rannsóknarniðurstöður, meðferðir og afdrif. Úrvinnsla fór fram í Excel og Rstudio. NIÐURSTÖÐUR Alls greindist 31 einstaklingar (22 konur). Meðalnýgengið var 0,72/100.000 manns á ári. Meðalaldur var 34,3 ár (14-63 ára). Algengasta einkennið var höfuðverkur (87%), önnur voru staðbundin taugaeinkenni, flog og skert meðvitund. Algengasti áhættuþátturinn meðal kvenna var notkun getnaðarvarnarlyfja (73%). Fjórir sjúklingar höfðu engan þekktan áhættuþátt. Í 74% tilfella var seginn í þverstokki. Stokkasegi var í tveimur eða fleiri bláæðastokkum í 58% tilfella. Allir sjúklingarnir voru settir á blóðþynningarmeðferð. Langoftast var byrjað á heparíni/léttheparíni og síðan tók við meðferð á warfaríni eða NOAC-lyfjum. Eftir þrjá mánuði mældust 87% sjúklinganna með 0-2 á modified Rankin-skalanum (mRS) og höfðu því enga eða væga fötlun eftir stokkasegann. Einn sjúklingur lést vegna stokkasega. ÁLYKTANIR Nýgengi stokkasega á Íslandi er í samræmi við erlendar rannsóknir. Höfuðverkur var algengasta einkennið og getnaðarvarnarlyf algengasti áhættuþátturinn meðal kvenna. Flestir sjúklinganna náðu góðum bata sem bendir til tímanlegrar greiningar og viðeigandi meðferðar á Íslandi. BACKGROUND: Cerebral venous sinus thrombosis (CSVT) is the cause of 0.5%-1% of all strokes. CSVT can cause haemorrhage, cerebral infarction and increased intracranial pressure. Due to a variety of symptoms, CSVT can be difficult to diagnose. The purpose of this study was to examine the incidence of CSVT in Iceland 2008-2020, risk factors, symptoms, treatment and outcome. METHODS: A retrospective reviewing of medical records of those diagnosed with CSVT from 1. January 2008 to 31. December 2020, was performed. Sex, age at diagnosis, symptoms, known risk factors, imaging results, treatment and outcome were studied. Statistical processing was performed with Excel and Rstudio. RESULTS: Overall, 31 patients were diagnosed with CSVT (22 women). The mean incidence was 0.72/100.00 per year. The mean age was 34.3 years (14-63 years). The most common symptom was headache (87%), other symptoms included focal symptoms and seizures. The most common risk factor was the use of oral contraceptives (73%). Four patients had no risk factor. The most commonly affected sinus was the transverse-sinus (74%). All patients were treated with anticoagulants. Most received heparin or low-molecular-weight heparin then succeeded by warfarin or NOACs. Three months after diagnosis, 87% of the patients scored 0-2 on the modified Rankin Scale. One patient died as a result of CSVT. DISCUSSION: The incidence of CSVT in Iceland is in accordance with other studies. Headache was the most common symptom and oral contraceptives the most common risk factor among women. Most patients made a good recovery, which suggests a timely diagnosis and appropriate treatment for CSVT in Iceland.