David Arnason og örsagnasveigurinn

Abstract

„Fimmtíu sögur og eitt heillaráð“ eftir David Arnason er eins og hefðbundin smásaga að lengd, fimmtán síður, og virðist vera sam safn af grátbroslegum sögubrotum, en er í raun flókinn örsagnas veigur sem uppfyllir alla formgerðarþætti sem tíðkast í sagnasveig um þar sem stakar sögur tengjast innbyrðis. Arnason veitir lesandan um mikið frelsi til að taka þátt í sköpun textans sem er á köflum óræður og margræður. Sögusviðið getur verið tiltekinn smábær eða skáld aður og sögutíminn getur líka verið almennur og óráðinn hjá lesanda sem getur hvorki tímasett „Kötukvæði“ né Elvis Presley. Sögu maður og áheyrendur geta verið margir eða einn og frásagn irnar gætu verið sagðar upphátt eða í hugsanastreymi einnar sögu persónu. Á glaðværu yfirborði frásagnarinnar í „Fimmtíu sögum og einu heillaráði“ birtist lesendum brotakennd lýsing á dæmigerðum smá bæ þar sem kynlegir kvistir og frávik í hegðun þrífast og allir vita allt um aðra. En þeir sem þekkja til skáldskaparfræða gætu jafnframt séð að knappar, gráglettnar örsögur Arnasons eru eins og dæmisögur sem túlka á látlausu talmáli kenningar sem voru ríkjandi í póstmódern isma þegar sagnasveigurinn varð til, einkum þeirra sem voru settar fram af Martin Heidegger, Walter Benjamin, Mikhail Bakhtin, Roland Barthes og Marshall McLuhan. Um leið afhjúpar höfundur inn hvernig hug mynda kerfum þeirra svipar í byggingu til sagnas veiga sem snúast marg víslega um tengsl einstaklingsins við heildina. Með grátbroslegu menippísku afstæði og menningarsögulegri yfir sýn, sýnir Arna son að frásagnartækni skálds og sagnameistara geti virkjað ímyndunar aflið og minnið til að magna formgerðareigin leika sagna sveiga með eðlisþáttum örsögunnar og manað lesandann til að taka þátt í sköpun á margræðum heimi þar sem sjálfur mið illinn er boðskapurinn („the medium is the message“).