Í gegnum tíðina, hefur alþjóða samfélagið samþykkt og staðfest ýmsar alþjóðlegar
yfirlýsingar er varða menntun og mannréttindi. Fyrsta slíka samþykktin leit dagsins ljós
árið 1948 þegar Sameinuðu Þjóðirnar birtu yfirlýsingu þar sem fram kom að allir eiga
rétt á menntun. Sú síðasta var kynnt árið 2015 af Sameinuðu Þjóðunum þar sem lýst er
yfir að þjóðir heims skuli leitast við að tryggja öllum sama rétt til góðrar menntunar og
að stuðla að möguleikum til menntunar fyrir alla. Þrátt fyrir þessar samþykktu yfirlýsingar
um aðgengi allra að góðri menntun, þá hafa þau markmið ekki náðst. Hefur þetta
reynst erfitt sérstaklega í ýmsum lágtekjulöndum. Það vekur spurningar um hvernig á
því standi og sýnir mikilvægi þess að rannsaka stöðuna, til þess að efla skilning okkar á
þeim hindrunum sem varna því að löndin nái að veita öllum jafnt aðgengi að menntun.
Ítarlegar rannsóknir veita okkur tækifæri til að bera kennsl á og forgangsraða þeim
þáttum í menntakerfinu sem þarf að betrumbæta svo við getum veitt öllum börnum jafnt
aðgengi að góðri menntun. Sem aðili að Sameinuðu þjóðunum hefur Malaví samþykkt þessar alþjóðlegu
skuldbindingar án þess þó að hafa náð að uppfylla þær. Tilgangur þessarar rannsóknar
er að öðlast þekkingu og skilning á viðhorfi fólks í dreifbýli í Malaví til menntunar og
hvernig það upplifir hana, til þess að bæta þekkingu á því hvað hægt sé að gera til að
bæta menntun í þeirra umhverfi. Markmið þessarar ritgerðar er að rýna í valinn hluta
menntakerfisins í dreifbýli í Mangochi héraði, til þess að greina álitamál og fá dýpri
skilning á þáttum sem styðja eða hindra gæðamenntun. Ég beini athygli að samskiptum
kennara við hagaðila skólasamfélagsins, samskiptum heimilis og skóla, þátttöku foreldra
í námi barna sinna, viðhorfum til menntunar, búsetuskilyrðum og starfsaðstöðu kennara
í fjórum dreifbýlisskólum í Mangochi héraði. Aðalrannsóknarspurningarnar mínar voru:
Hvernig er upplifun og reynsla fólks af menntun í dreifbýlisskólum í Mangochi héraði í
Malaví, og hvernig er samskiptum þeirra háttað? Hvaða þætti telja hagaðilar vera
mikilvæga til að tryggja gæði menntunar í dreifbýlisskólum í Mangochi héraði? Rannsóknin er fjöltilviksrannsókn. Til að fá innsýn í hvernig menntakerfið í Malaví birtist
í verki, voru fjórir grunnskólar í dreifbýli í Mangochi héraði valdir til þátttöku og gagna
aflað á vettvangi þeirra. Rannsóknin varpar ljósi á þessa þætti með greiningu gagna úr
þremur sjálfstæðum gagnasettum. Gögnin eru viðtöl við skólastjórnendur, kennara,
grunnskólaráðgjafa og sérfræðinga úr menntamálaráðuneytinu og frá
héraðsskrifstofunni í Mangochi. Þar að auki voru tekin viðtöl við rýnihópa frá hverjum
skóla þar sem rætt var við héraðshöfðingja, foreldra, og meðlimi í ýmsum nefndum á
vegum skólanna, ásamt vettvangsathugunum og ítarlegum vettvangsnótum. Saman, gefa
þessi gagnasöfn rannsóknarinnar og greining þeirra góða yfirsýn og djúpa innsýn í
viðfangsefnið í þessum fjórum þátttökuskólum á fjölbreyttan hátt. Að auki styðja gögnin
við þróun á líkani um gæði menntunar í lágtekjulöndum. Gagnagreining fór fram með hliðsjón af félagsvistfræðikenningu Bronfenbrenners
ásamt ramma um innleiðingu góðrar menntunar í lágtekjulöndum. Þessar kenningar
veittu mikilvægan ramma og hugtök til að greina gögnin og til að útskýra hvernig
samskiptum og samvinnu hinna ýmissa hagaðila í menntun háttar í grunnskólum í
dreifbýli Malaví. Einnig veittu kenningarnar mér tækifæri til að setja hin mismunandi
félagslegu kerfi skóla og nærsamfélagsins í samhengi. Þetta verk byggir á þremur ritrýndum fræðigreinum sem hver um sig veitir innsýn í
þessa þætti grunnskólamenntunar í dreifbýli í Malaví. Tvær þessara greina hafa verið
birtar og þriðja hefur verið samþykkt til birtingar og er í prentun. Saman sýna þessar
greinar samtengingu þessara mismunandi félagslegu þátta. Niðurstöður
rannsóknarinnar benda til þess að foreldrar í dreifbýli í Mangoci meti menntun og viti
hvaða gildi menntun getur haft fyrir framtíð barna sinna. Foreldrar upplifa sig velkomna
í skólann og eru hvattir til að mæta í reglulegar heimsóknir til að tryggja að börnin
þeirra séu í skólanum og til að fylgjast með framvindu þeirra í námi og hegðun. Hins
vegar, telja kennarar að foreldrar hafi lítinn áhuga á námi barna sinna og telja að tíð
skróp nemenda gefi góða mynd af því hversu lítils foreldrar meti menntun. Samkvæmt
kennurum sjást foreldrar sjaldan í skólum þrátt fyrir að vera hvattir til þess af
skólastjórum og kennurum. Þessi litlu samskipti milli heimilis og skóla hafa neikvæð
áhrif á námsárangur nemenda. Allir þátttökukennarar lýsa áhyggjum af skorti á
kennslustofum og almennum innviðum skólanna, sem meðal annars skerði möguleika
þeirra á samvinnu. Búsetuskilyrði og starfsaðstæður kennara eru krefjandi, sem lýsa sér
meðal annars í kennaraskorti og miklum nemendafjölda í hverjum bekk, takmarkaðri
faglegri þróun og skorti á náms- og kennslugögnum og lélegum aðbúnaði. Afleiðingar
slæmra vinnuskilyrða og búsetuaðstæðna eru meðal annars þær að kennarar eru tregir
til þess að flytja til hinna dreifbýlu svæða landsins og setjast þar að og kenna. Sú tregða
viðheldur skorti á kennurum og barnmörgum bekkjum í dreifbýli í Malaví. Byggt á
niðurstöðum rannsóknarinnar tel ég að auknum gæðum menntunar megi ná með því að
styrkja gagnkvæm tengsl menntastefnu, skóla, og heimila/nærsamfélags, þannig að öll
félags-vistkerfin nái að vinna saman. Gildi þessarar rannsóknar liggur í þeirri þekkingu sem aflað var um viðhorf til
menntunar og aðstæður til skólastarfs í dreifbýli í Malaví, og birt í fræðigreinum, auk
þeirra tengsla sem komu í ljós við gagnagreiningu og skrif þessarar kápu. Niðurstöður
rannsóknarinnar má nýta til að styðja og efla opinbera umræðu um menntamál almennt
og sérstaklega í Mangochi héraði. Ég kynni í ritgerðinni hagnýtt líkan, eða ramma, til
að greina gæðamenntun í lágtekjulöndum, sem og hugmynd út frá því líkani um
matstæki sem mætti nýta til að styðja umbætur í menntun. Sú þekking sem kynnt er hér
getur vakið almennar umræður um menntamál í Malaví og hvatt stefnumótendur til að
kalla eftir aðkomu allra hagaðila um menntun að borðinu og hvatt foreldra og samfélög
til þátttöku. Með þátttöku allra, þar á meðal hins óbreytta almennings er hægt að fara
yfir stöðu mála eins og hún birtist í dag og mikilvægum upplýsingum komið á framfæri.
Það gefur tækifæri til umræðu um, til dæmis, hvers samfélagið þarfnast bæði
nærsamfélagið og hið stærra, og hvað þurfi að gera til að ná því takmarki. Með þessu
móti má auka gæði og aðgengi allra barna að menntun og tryggja enn betur framtíð
þeirra og rjúfa vítahring fátæktar sem oft fylgir kynslóð eftir kynslóð. Gæðamenntun
fyrir alla er lykilþáttur í félagslegu réttlæti í anda skóla fyrir alla. Sem þátttakendur í
alþjóðlegu samfélagi ættum við öll að láta okkur varða og vera meðvituð um að til þess
að ná varanlegum breytingum þá verða breytingarnar að eiga sér stað í
nærsamfélaginu. Þessi rannsókn ítrekar mikilvægi þess að taka tillit til þeirra aðstæðna
sem menntun verður til í og þeirra þarfa sem nærsamfélagið telur mikilvægt að mæta,
sem og að það séu virk samskipti gegnu samvinnu og samtal.
Fræðilegt framlag þessarar rannsóknar bætir við mikilvægri þekkingu um gæði
menntunar í dreifbýli í Malaví og hvernig nýta má hana í mismunandi kringumstæðum
til að greina gæði í menntun og setja fram raunhæf markmið til að bæta hana.
The Universal Declaration of Human Rights introduced by the United Nations in 1948
stipulates that “everyone has a right to education.” Since then, the global community
has agreed upon and ratified various universal declarations on education and human
rights. Most recently, in 2015 the United Nations published Sustainable Development
Goals specifying that member states will “ensure inclusive and equitable quality
education and promote lifelong learning opportunities for all.” Despite these
proclamations, universal access to quality education has not been achieved, especially
in many low-income countries. To understand why, we must explore the obstructions
preventing low-income countries from achieving these goals. In-depth investigation will
allow us to identify and prioritise which features of the education system we need to
improve so that all children have access to quality education.
As a United Nations member state, Malawi has ratified the universal declarations but
has not yet achieved these international goals. The purpose of this research is to
understand how people in rural areas in Malawi view and experience education in
order to contribute to knowledge about what could be done to improve education in
these contexts. The aim was to select and explore a representative part of the education
system in rural Malawi, with rural Mangochi District as an example, to identify issues
and gain a deeper understanding of factors that support or hinder quality education.
Data was obtained through interviews and observations, and the focus is on
participants’ attitudes towards education, family-school relationships, parental
involvement, and teachers' working and living conditions in four rural primary schools
in Mangochi District. My main research questions are: How do stakeholders in four
primary schools in rural Mangochi District perceive education in their context, and what
is the nature of their interactions? What factors are perceived by stakeholders as central
to achieving quality education in rural primary schools in Mangochi District?
The main case I studied in this research was about identifying and analysing how the
education system emerges and is experienced in rural areas in Malawi. A multi-case
method was applied to shed light on and contextualise the main case. Four primary
schools in rural Mangochi District were approached and selected for participation in
my field study. Three separate datasets were collected for each school, using diverse
empirical methods. These included transcripts of interviews with headteachers,
teachers, primary education advisors, and senior education officers; records of focus
group discussions with parents and members of the school community; notes from nonparticipant observations; and extensive field notes. These datasets provided a
substantial overview of the conditions in the four rural primary schools and eventually
offered an opportunity for me to put forward a data-based model of the current
conditions in rural primary schools and changes needed for progress towards quality
education. My conceptual framework draws on selected aspects of Bronfenbrenner’s
socio-ecological systems theory (SEST), complemented by the framework for quality
education in low-income countries (EdQual). Together, the frameworks provided
concepts to frame, analyse and describe communication and collaboration in the
education system in rural Malawi, with four primary schools in rural Mangochi District
as exemplary cases. SEST and EdQual were applied to contextualise the interactions
among the different social systems in the schools and surrounding communities.
The findings of this study have been reported in three published scientific articles,
which together provide insight into different yet interconnected features of the primary
education system in rural Malawi.
The main findings indicate that parents generally consider education valuable for their
children’s future. They feel welcome at school and are encouraged to visit regularly to
observe their children’s attendance, progress and behaviour. However, teachers
disagree, viewing parents as having little interest in their children’s education. They
interpret learners’ frequent truancy as indicating that many parents do not concern
themselves with education, and according to teachers, few parents are seen in schools
despite being prompted to come by the headteacher or teachers. This weak homeschool interaction adversely affects learners’ academic attainment. All teachers
interviewed are concerned with the lack of classrooms and poor infrastructure, which,
among other things, restricts their opportunities for collaboration and collegial support.
Teachers’ working and living conditions are far from ideal and are characterized by
overcrowded classes, limited professional development, and a shortage of teachers,
resources, and infrastructure. The findings demonstrate that the consequence of these
trying conditions is that teachers are reluctant to move to rural areas to teach,
perpetuating the acute problems of teacher shortage and overcrowded classes.
The value of this dissertation lies both in the knowledge reported in the three papers
and in the links that have emerged from this synthesis of the study. The findings in this
thesis can be used to enable supportive discussion about rural education in general
and in Mangochi District in particular. I present a practical model or a framework for
identifying quality education in LMICs, Social Ecology of quality education in rural
primary schools in LMIC, built on my findings, Bronfenbrenner’s SEST, and EdQual. I
also derived a tool from this model that can be applied to support improvements in
education: The Talking Wall: A practical tool to build implementation towards change.
This research contributes to knowledge and understanding of the features that support
or hinder quality education in rural Malawi generally and rural Mangochi District
specifically. The study makes an original scholarly contribution to understanding quality
education in rural settings and adds to the increasing body of research on education in
Malawi. Enhancing quality education for all is an important social justice goal. As global
ix
citizens, we should all be actively concerned and mindful that for any lasting changes to
occur, change needs to happen at the local level. This study iterates the importance of
context and the experienced needs of each society, as well as active interaction through
communication and collaboration. To successfully implement quality education in any
society, that society must take an active role in creating that change.
It is evident from the findings that numerous quality inputs and processes in rural
Malawi are needed to strengthen the interconnection of policy-, school-, and home
environments. The findings give reason to encourage policymakers to strengthen the
roles of community members to interact with all other stakeholders and provide support
and incentives for parents and communities to participate. Fostering communication
and collaboration that involves all relevant persons is an important step toward
increasing the quality of education. By discussing the current situation, communities
could learn from each other to identify what they want and need and how to take steps
to achieve those outcomes. Public discourse involving all stakeholders including the
general public at a grassroots level is one way to convey important information to all
concerned. It could increase access to quality education for rural children and
accelerate the pursuit of education for all. Providing children with tools to create better
futures for themselves allows them to participate in society on equal grounding as other
citizens in the spirit of social justice. Hence, enhancing quality education for all is
crucial to social justice.
The scholarly contribution of this study is to add valuable information to our current
knowledge about quality education in rural settings in Malawi and how this knowledge
can be used in different contexts to identify quality, set realistic goals and take action to improve education.
