On the Threshold : Experiencing Liminality in the Íslendingasögur

Abstract

The present thesis explores how the anthropological concept of liminality can be applied to the corpus of the Íslendingasögur and how this unprecedented, interdisciplinary discussion contributes to the understanding of the sagas themselves as well as their historical context. The theoretical framework builds on the works of the anthropologists Arnold van Gennep (1873-1957) and Victor W. Turner (1920-1983) who introduced, defined and developed liminality, a phase that denotes the temporary position of being caught between two social statuses. A direct application of the concept onto the Íslendingasögur poses, however, intricate difficulties not least regarding the evasive nature of liminality or the gap between a modern anthropological concept and medieval (fictional) literature. Only careful interpretations of individual saga episodes can reveal whether instances of liminality can be detected and how liminality can be approached and defined in this literary context.

Í þessari rannsókn er kannað hvernig má beita hugtakinu liminality, sem ættað er úr mannfræði, á Íslendingasögur og hvað sú þverfaglega umræða, sem er án fordæma, getur lagt af mörkum til betri skilnings á sögunum sjálfum og sögulegu samhengi þeirra. Fræðilegur rammi rannsóknarinnar byggir á verkum mannfræðinganna Arnold van Gennep (1873-1957) og Victor W. Turner (1920-1983) sem kynntu til sögunnar, skilgreindu og þróuðu hugtakið liminality, en það merkir það að vera tímabundið staddur á milli tveggja félagslegra sviða. Að beita hugtakinu á Íslendingasögur er ýmsum vandkvæðum bundið, ekki síst vegna þess hve loðið það er en einnig vegna bilsins sem þarf að brúa milli nútímamannfræða og miðaldabókmennta. Eingöngu nákvæmar túlkanir á einstökum sagnaþáttum leiða í ljós hvort finna megi dæmi um liminality og einnig hvernig megi dýpka skilninginn á hugtakinu í bókmenntalegu samhengi.