Gender disparity in business leadership positions has received increasing attention
in the world. Globally, women are still vastly underrepresented in the
higher levels of organisations. Despite women representing half of the capable
work force population in the world, their increasing labour market participation
and having surpassed men in educational attainment in theWestern world,
this has not resulted in the integration of women into the higher levels of organisations.
Women’s participation at the higher level of the corporate world
is important to gender equality, and women and men should be more equally
represented in decision-making positions. Iceland is considered a frontrunner
in gender equality. However, even though various initiatives for a more gender
equal society, progressive welfare policies and affirmative action, women still
lack power in top leadership in the Icelandic business world.
The objective of this research is to explore the gendered interplay between
family life and paid work among business leaders in heterosexual relationships,
with the aim of furthering our understanding of the overrepresentation of men
in decision-making positions in private companies in Iceland. To attain this
aim, both survey data and interview data were gathered to observe through
gendered lenses multiple dimensions of the social and cultural world as they
relate to women and men and their leadership careers. A survey was sent to
1349 individuals in executive committees selected from a list of the 249 largest
companies in Iceland, and 61 semi-structured interviews were analysed.
This dissertation demonstrates how the social organisation of time and love
is gendered and partakes in preserving the status quo in business leadership.
Men in decision-making positions show power over time whereas women feel
powerless against time. Moreover, men are in a better position in pursuing
their careers, possibly because men benefit from their partners’ "love power".
Additionally, this work shows how organisational culture and social interaction
in the corporate world results in homosocial surroundings at the top. The work
uncovers the contradiction of the Nordic gender ideology in relation to gender
disparity in top leadership.
Lágt hlutfall kvenna í stjórnendastöðum hefur hlotið athygli á heimsvísu. Konur
eru helmingur allra á vinnufærum aldri, atvinnuþátttaka þeirra er há og
menntunarstig hærra en karla í hinum vestræna heimi. Áhrifastöður kvenna
í efnahagslífinu eru mikilvægar fyrir jafnrétti og ættu konur og karlar að hafa
jafnan aðgang að þessum stöðum. Á Íslandi hafa verið stigin mörg skref í
átt að jafnrétti kynjanna. Þrátt fyrir fjölda aðgerða sem miða að auknu jafnrétti
og góðar velferðarstefnur þá eru fáar konur æðstu stjórnendur í íslensku
viðskiptalífi.
Með rannsókninni er leitast eftir að skýra valdaójafnvægi kvenna og karla
í framkvæmdastjórnarstöðum í íslensku efnahagslífi. Í því ljósi er sérstökum
sjónum beint að samspili fjölskyldu og atvinnu sem mikilvægar skýringar á háu
hlutfalli karla í áhrifastöðum. Blönduðum rannsóknaraðferðum er beitt, megindlegum
og eigindlegum. Gögnin samanstanda af spurningalista sem sendur
var til 1349 stjórnenda í 249 stærstu fyrirtækjum landsins og 61 viðtali við
kven- og karlkyns stjórnendur og þau greind út frá kynjuðu sjónarhorni. Þær
kenningalegu nálganir sem greininginn byggir á fjalla um tímann, valdatengsl
ástarinnar, ástarkraftinn (e. love power) og fyrirtækjamenningu. Helsta framlag
rannsóknarinnar á einsleitni í íslensku viðskiptalífi snýr að kynjuðum hugmyndum
um tímann og valdatengslum ástarinnar. Hugmyndirnar skapa rými
til að viðhalda kynjuðu valdaójafnvægi inni á heimilinu og á vinnumarkaði og
eiga þátt í að viðhalda óbreyttu ástandi í áhrifastöðum í íslensku viðskiptalífi.
Karlar í stjórnendastöðum hafa tímann á valdi sér á meðan tíminn þrengir
frekar að konum í framkvæmdastjórnarstöðum. Karlar eru í betri stöðu þegar
kemur að framgangi í starfi, mögulega vegna þess að valdatengsl ástarinnar eru
þeim í hag á kostnað maka þeirra. Að sama skapi skýrir karllæg fyrirtækjamenning,
formleg og óformleg samskipti og tengslanet hið einsleita umhverfi
sem ríkir í framkvæmdastjórnum í íslensku viðskiptalífi. Rannsóknin afhjúpar
mótsagnir í norrænni hugmyndafræði í tengslum við kynjajafnrétti í áhrifastöðum.
