Images in seals of chapters and bishops in the medieval dioceses of Norway and Iceland

Abstract

The PhD thesis, Images in seals of chapters and bishops in the medieval dioceses of Norway and Iceland, is an innovative study on the imagery in the seals of chapters and bishops in the medieval dioceses of Norway and Iceland in the time frame of ca 1250-1537. The dioceses in question were those of Nidaros, Bergen, Hamar, Stavanger, Oslo, Skálholt and Hólar. The study aims partly to investigate the visual authority of the metropolitan see in Nidaros. Whether the iconography in the seals of the archbishops had an impact on the imagery in the seals of the suffragans. Another important aim is to explore architecture and architectural elements in the seals and estimate on what ground the topographical connection or accuracy in seal images rests. The first part of the work consists of an overview of both types of the seals in question and the later chapters provide an in-depth study on architecture and architectural elements in these two types of seals. Chapter 2. provides an overview of chapter seals which are different in essence from the seals of individuals. The seals are listed and described, diocese by diocese, starting with Nidaros. Chapter 3 presents the seals of bishops according to their iconographic types and is subdivided by them. The discussion in chapter 4 provides a ground for evaluation of church buildings in chapter seals in general by presenting important comparison examples where both seal and a medieval church are preserved. In chapter 5 individual examples from the dioceses in Norway and Iceland are presented. Because of a complete lack of preserved medieval church buildings in Iceland, the Icelandic chapter seals receive the most attention. Chapter 6. Deals with architectural elements in bishop´s seals. Suggestions are provided for what types of architectural elements would be appropriate in bishop´s seals and that is different from what is relevant for chapter seals. The seals with architectural elements are then compared to the built environment at their cathedrals and/or what is known about them. The conclusion of the thesis is multi-layered, providing both positive and negative answers to the research questions where topographical accuracy of church images in chapter seals is addressed and a plausible possibility in many instances.

Doktorsritgerðin, Images in seals of chapters and bishops in the medieval dioceses of Norway and Iceland fjallar um myndefnið í tveimur tegundum kirkulegra miðaldainnsigla í norsku og íslensku biskupsdæmum miðalda. Annars vegar innsigli dómklerka og klaustursamfélaga og hins vegar einstaklinga, þ.e. biskupa. Samfélög dómklerka og klaustrafólks nefndust kapítuli og af því er orðið kapítulainnsigli dregið. Orðið kapítuli á einnig við um samkomustaðinn sjálfan, rýmið þar sem starfsemin fór fram. Tímarammi verksins er frá elstu varðveislu sem nær aftur á miðja 13. öld og fram til siðbreytingar. Þar er miðað við ártal kirkjuordinazíu Kristjáns III frá 1537 að teknu tilliti til breytileika eftir biskupsdæmum. Innsigli þessara hópa eru ólík í eðli sínu og því nauðsynlegt að fjalla um þau í aðskildum köflum. Kapítulainnsiglin höfðu langan líftíma, sum hver voru notuð öldum saman en aftur á móti voru biskupsinnsigli bundin við embættistíð hvers þeirra sem gat verið nokkuð breytileg. Stíll biskupsinnsigla breyttist því hraðar en kapítulainnsigla. Í köflum 2 og 3 er lagt fram yfirlit yfir varðveitt kapítula- og biskupsinnsigli í norsku og íslensku biskupsdæmunum eins og þau voru á miðöldum. Birtir það yfirlit ákv. mynstur menningartengsla sem eru mismunandi eftir því hvor flokkur innsigla á í hlut. Í köflum 4-6 er áhersla lögð á að skoða byggingar og byggingarþætti í þessum sömu flokkum innsigla. Grundvöllurinn sem liggur að baki því að kirkjumyndir voru í kapítulainnsiglum er kannaður og lögð fram skýr dæmi þar sem samanburður á innsiglismynd og traustri heimild um útlit kirkju kemur fram. Sérstök áhersla er lögð á að meta kirkjumyndir í íslensku kapítulainnsiglunum, einkum í ljósi þess að engar varðveittar miðaldakirkjur eru til í landinu. Myndefni þetta hefur því mikið gildi fyrir rannsóknir á íslenskum kirkjubyggingararfi.