Þessi rannsókn fjallar um feður sem beitt hafa ofbeldi í nánum samböndum og breytingarferli þeirra. Ofbeldi feðra gegn maka og börnum er mikilvægt femínískt umfjöllunarefni. Þekking á og úrræði við ofbeldi feðra er lykilþáttur í að vinna að öryggi kvenna og barna. Karlar sem beita maka sína ofbeldi eru oft feður og þrátt fyrir orðspor Íslands sem leiðandi á sviði jafnréttismála þá þrífst vandinn einnig þar. Þó svo að rannsóknir á ofbeldi feðra og meðferðarúrræðum fyrir gerendur hafi í auknum mæli beinst að því að skilja breytingarferli þá hefur verið lítið samtal við femínískar hrif kenningar um breytingar. Tvö gagnasöfn voru notuð til að rannsaka feður sem beitt hafa ofbeldi í nánu sambandi. Eigindleg viðtöl við átta feður sem beitt hafa ofbeldi og 250 greinar úr íslenskum fjölmiðlum. Markmið verkefnisins var að skoða bæði ríkjandi orðræður um feður og ofbeldi og reynslu feðra af því að beita ofbeldi, af hlutverki sínu sem feður og af breytingarferli frá ofbeldishegðun. Þannig nálgast verkið samfélagslegt samhengi ofbeldis í nánum samböndum sem og sjónarmið feðranna og tilfinningalegar flækjur þeirra gagnvart hegðun sinni. Femínískar kenningar um póststrúktúralisma og hrif, einkum og sér í lagi óþægindi, voru notaðar til að greina gögnin. Þannig eru kynjuð valdatengsl, föðurhlutverkið og breytingar frá ofbeldi skoðuð út frá mótandi áhrifum orðræðna og tilfinninga. Niðurstöðum rannsóknarverkefnisins eru gerð skil í þremur fræðigreinum. Þær sýna hvernig fjölmiðlar bregðast við óþægilegri umræðu um feður sem beitt hafa ofbeldi með því að einblína á einstaklinga og hvernig þeir eru ólíkir góðum og virkum feðrum. Þannig horfa fjölmiðlar fram hjá samfélags formgerðum sem eiga þátt í að skapa ofbeldi í nánum samböndum (fræðigrein eitt). Auk þess varpa niðurstöðurnar ljósi á hvernig feðurnir takast á við óþægindi í frásögnum sínum af ofbeldi, föðurhlutverkinu og breytingum. Niðurstöðurnar sýna að feður geta hunsað óþægindin með því að skipta um umræðuefni, grípa í grín, reiðast, og í einhverjum tilvikum reiða sig á tilfinningavinnu kvenna í lífi þeirra (fræðigrein tvö). Auk þess nálguðust þeir föðurhlutverkið sem verkefni sem ætti að framkvæma í takt við viðtekin viðhorf án þess þó að þeir hlustuðu endilega eftir sjónarmiði barna sinna (fræðigrein þrjú). Hins vegar gátu feðurnir einnig brugðist við óþægindum með því að fara í gagnrýna sjálfsrýni, taka ábyrgð, leita sér aðstoðar (fræðigrein tvö), og eiga óþægileg samtöl við börnin sín um það ofbeldi sem þeir beittu (fræðigrein þrjú). Með þessum hætti varpar verkefnið nýju ljósi á aðstæður feðra sem beitt hafa ofbeldi með því að skoða ofan í kjölin hvaða samfélagslegu orðræður eru til staðar um þetta viðfangsefni og hvernig það er litað óþægindum og einstaklingshyggju. Þetta verkefni stuðlar að áframhaldandi þekkingarlegu og fræðilegu samtali um gerendur ofbeldis í nánum samböndum með því að tengja saman rannsóknir um föðurhlutverkið við femínískar rannsóknir um karlmennsku og ofbeldi.
This thesis is about understanding change in fathers who have been violent. Fathers’ violence against partners and children is an important feminist topic. Focusing on fathers’ violence in research and practice is crucial for ensuring the safety of women and children. Men who are violent towards their partners are often fathers, and despite Iceland's reputation as a pioneer in gender equality, this issue is prevalent there as well. While research focusing on fathers' violence and perpetrator programs has shown increased interest in understanding change, there has been little dialogue with feminist affect theories on change. In this thesis, I give my attention to dominant discourses about fathers and violence, as well as fathers' experiences of their violence, fatherhood and the processes of change. Thus, this thesis engages with contextualizing fathers’ violence against women and children and explore their own perspectives and emotional complexities towards their behaviour. Inspired by the work of feminist scholars on poststructuralism, affective dissonance, and discomfort, this research draws on interviews with eight fathers in Iceland who have been violent towards their partners and children. The study suggests that addressing comfort and discomfort is crucial to foster reflexivity, accountability, and potential change from violence. It also explores how these fathers approach fatherhood in their process of changing violent behaviour. The thesis provides insights into possibilities for and obstacles to change for violent fathers, which may be useful for perpetrator programs that intersect work on mens’ intimate partner violence (IPV) with their fathering skills and capacity. Additionally, this thesis offers a discourse analysis of how fathers and violence are portrayed in 250 Icelandic media articles from a feminist poststructuralist perspective. The findings indicate that through representation of fathers who have been violent as a certain type of 'strange' and 'dangerous' man, the media fails to acknowledge gendered social norms and structures that continue to produce intimate partner violence against women and children. By critically analysing media representations, the findings contribute to an examination of gendered power dynamics related to intimate partner violence, and the intersection of fatherhood and masculinity within the context of IPV. The project contributes to the ongoing empirical and theoretical discussion about perpetrators of violence by combining research on fatherhood with feminist research on men and violence.
