Siðbót 21. aldar: guðfræðileg viðbrögð við aðsteðjandi umhverfisvanda

Abstract

Árið 2017 var 500 ára siðbótarafmæli haldið hátíðlegt og það gefur okkur tilefni til að huga að siðbót á 21. öld. Í þessari grein verður gengið út frá því að sú ógn sem lífi á jörðinni stendur af loftslagsbreytingum og áhrifum þeirra kalli á breytt hugarfar, nýja siðbót, sem og nýja siðbótarguðfræði. Lögð er áhersla á orðræðuna um þessa siðbót og hvernig nýta má klassísk guðfræðileg hugtök, eins og synd, iðrun og hjálpræði til að tala inn í nýjan veruleika. Í framhaldinu eru tekin dæmi af tveimur guðfræðingum sem hafa látið til sín taka við mótun nýrra áherslna í guðfræðilegri umræðu. Þetta er annars vegar Frans páfi og hins vegar femíníski guðfræðingurinn Sallie McFague sem, að öðrum ólöstuðum, hafa verið í fararbroddi þeirra guðfræðinga sem á síðustu árum hafa kallað eftir róttækri hugarfarsbreytingu, eða siðbót innan kristinnar kirkju andspænis yfirvofandi umhverfisógn Að lokum er hugað að breyttum áherslum í umhverfismálum sem koma fram í frumvarpi stjórnlagaráðs um nýjar stjórnskipunarreglur og endurspegla þann hugsunarhátt sem kristin umhverfisguð-fræði byggist á, nefnilega skilyrðislausa umhyggju fyrir náttúrunni og sameiginlega ábyrgð okkar allra fyrir framtíð hennar, sem framtíð komandi kynslóða byggist á.

In 2017 we celebrated the 500th anniversary of the Lutheran Reformation, which gives us a reason to consider what kind of reformation we need in the beginning of the 21st century. The thesis of this article, is that the danger life on earth is facing because of the climate change is calling for a radical change of mind, nothing less than a reformation of our way of thinking, and consequently is calling for a reformation of our theology. The emphasis is on major theological terms, like sin, repentance and salvation, and how they can help us address our current situation. Examples will be taken from two theologians who have made a serious contribution to the reformation of our theological discourse, namely Pope Frances and the eco-feminist theologian, Sallie McFague. The two of them have called for a repentance, nothing less than an „ecological conversion“, if our world is to survive. Articles from the proposal of a new Icelandic Constitution, written by the Constitutional Council in 2011, are intended to support such a change of mind towards nature, natural resources, and the environment. In these articles we see a necessary balance between rights and responsibil-ities, echoing the idea of good stewardship in the first chapters of Genesis.